Bazen, bazı internet sitelerinde ki özellikle İngilizce dilde olan sitelerde denk geldiğiniz bir kelimedir “Provably Fair“. Genelde çekiliş sitelerinde vb. görülebilir; ama yine de çoğu sitede yoktur. Çünkü Provably Fair kelimesinin geçebileceği yerler çekilişe katılanları aldatmazlar.
Peki “Provably Fair” nedir, nerelerde kullanılır?
Türkçe çevirisine bakarsak provably kelimesinin kökü olan prove kelimesinin anlamı kanıtlamak, kanıt anlamlarına gelir. Provably ise kanıtlanabilir anlamındadır. Fair ise adil, uygun anlamlarına gelir. Dolayısıyla “provably fair” anlamı adil olarak kanıtlanabilir anlamı çıkar. Çevirilerde “kanıtlanabilir derecede” anlamı da vardır ki gayet doğrudur.
Peki ne işe yarar, nerelerde kullanılır?
Bir çekilişte, kurada, adil olmama ihtimali olan durumlarda kanıtlanabilir sonuç üreterek kullanıcıların güvenini kazanmak isteyen sistemlerde kullanılabilir.
Örneğin bir site çekiliş yapacağını ve bu çekilişten 10 kişiye hediye vereceğini söyledi. Çekilişe 10000 kişi katılsın. Çekiliş sonuçları zamanı geldi ve açıklandı. Peki ne kadar güvenebilirsiniz? Çekiliş nerede, ne zaman yapıldı? Belki bunlar açıklanmıştır, ama açıklamayan bir süre ufak çekiliş var. İşte sonuçlarına güvenemediğiniz durumlarda sitenin güven kazanmak amacıyla çekilişi tarafsız bir sisteme yaptırabilir. Bu tarafsız olduğu düşünülen sistem de o sistemin büyüklüğü ile ilgilidir diyebiliriz.
Mesela basit bir çekiliş için 10000 kişiden 10 kişi seçilecek olursa random.org sitesi ile bu çekiliş canlı olarak yapılırsa güveni oldukça yüksektir. Çünkü random.org birçok ufak çekilişte zaten kullanılmaktadır. Güven seviyesi ise random.org’un çekilişe hile karıştırabilme ihtimalinde işbirliği yapıp yapmama ihtimaliyle ilgilidir. Aynı şekilde dünya devi Amazon da çekiliş için sonuç üretir ve doğrulama yapma şansı da verir.
Yani sonuç olarak provably fair kullanan sistem kanıt olarak doğrulama bağlantısı veriyorsa çok çok büyük ihtimalle güvenilirdir.
